Wat is het?

De anchoring bias is als kauwgom onder je schoen. Je denkt dat je hem kwijt bent, maar hij blijft plakken.
Het is de neiging om je te veel te laten leiden door het eerste wat je van iemand ziet of hoort, en dat blijft hangen. Denk aan dat ene zinnetje op een cv of die charmante lach tijdens het sollicitatiegesprek. Vanaf dat moment kijk je door een roze bril, terwijl je eigenlijk beter een duikbril had kunnen opzetten om de echte skills te zien.

Waar deze bias voorkomt

Iedere begeleider kent het. Een stagiair zegt dat hij een “Excel-ninja” is en nog voor je “vlookup” kunt mompelen, heb je het beeld al in je hoofd: dit wordt jouw financiële redder.
Totdat blijkt dat hij al moeite heeft met het openen van Excel zonder de computer te laten crashen. Toch blijf je vasthouden aan dat eerste idee: hij had het toch gezegd?
Anchoring bias in optima forma.

Individuele effecten

Als begeleider blijf je hangen in die eerste indruk alsof je vastzit in drijfzand. Je stagiair kan moeite hebben met grafieken, maar jij denkt: hij is vast beter dan dit. Of andersom: één keer te laat komen op de eerste dag en hij krijgt het stempel “niet serieus”. Zelfs als hij daarna elke dag op tijd is, blijft dat eerste beeld rondspoken.

Bedrijfsbrede effecten

Dit effect werkt door in het hele team. De vlotte prater uit het sollicitatiegesprek krijgt de voorkeur, terwijl de stille, misschien betere kandidaat over het hoofd wordt gezien.
Het anker van de eerste indruk kan een bedrijf flink tegenhouden. Niet alleen figuurlijk, maar ook letterlijk: het houdt carrières vast op de verkeerde plek.

Hoe het de begeleiding beïnvloedt

Als begeleider loop je tegen de ankerklippen op. Je blijft taken stapelen bij een stagiair die je overschat, of je blijft corrigeren op een fout die allang is rechtgezet. Alles draait om dat eerste beeld dat maar niet loskomt. Het gevolg: verkeerde verwachtingen, frustratie bij de stagiair en een leerervaring die vastloopt.

Waarom het gebeurt

Ons brein houdt van gemak. Die eerste indruk is zo’n heerlijk eenvoudig referentiepunt. Het bespaart denkwerk, maar houdt ons soms ook vast in een oordeel dat allang niet meer klopt. Een anker is handig bij storm, maar waardeloos als je eigenlijk wilt varen.

Hoe je het kunt vermijden

Stop met oordelen op basis van de eerste indruk. Kijk niet alleen naar de cv of het praatje bij het eerste gesprek. Plan na een paar weken een evaluatie en kijk objectief naar de resultaten. Vraag ook anderen om feedback.
Kortom: trek dat anker eens omhoog, anders lig je stil.

Hoe je het in je voordeel kunt gebruiken

De anchoring bias hoeft geen vijand te zijn. Slim gebruikt kan het juist in jouw voordeel werken.

Voor de stagiair:
Zorg voor een geweldige eerste week. Duidelijke opdrachten, goede begeleiding en een prettige sfeer zorgen voor een positief anker dat motivatie vasthoudt.

Voor jouw bedrijf:
Leg tijdens de sollicitatie meteen de nadruk op wat stagiairs bij jullie leren, de begeleiding die ze krijgen en de groei die ze kunnen maken. Als dát hun eerste indruk is, dan is dat het anker dat ze helpt betrokken te blijven.

Gouden tips

• Eén indruk is geen indruk. Geef stagiairs tijd en ruimte om te laten zien wat ze echt kunnen.

• Vraag collega’s om feedback; zij zien wat jij over het hoofd ziet.

• Plan regelmatige check-ins, stel verwachtingen bij en laat oude beelden los.

Kortom: gebruik het anker in je voordeel. Zorg voor een sterke start, maar vergeet niet op tijd los te gooien. Alleen dan kom je verder.

🧠 Je brein fopt je dagelijks; wil je leren terugfoppen? Boek mijn lezing Breinpaadjes en ontdek hoe denkfouten het werk op de stagevloer beïnvloeden.

🧩 Deze pagina hoort bij de Biases bij Stage-bibliotheek van Maarten Brand; over denkfouten, stagebegeleiding en praktijkleren.