Het ‘Lag’ Effect
Waarom gespreide herhaling het verschil maakt
Wat is het Lag Effect?
🧩 Samenvatting; We onthouden informatie beter als we tussen herhalingen pauzes inbouwen; het brein houdt namelijk niet van kennis in je hoofd stouwen.
Waar komt het Lag Effect vandaan?
Het idee is al oud: de Duitse psycholoog Hermann Ebbinghaus ontdekte in 1885 dat we kennis razendsnel vergeten als we het niet herhalen.
Zijn vergeetcurve was de eerste hint. Later ontdekten onderzoekers dat niet alleen herhalen, maar juist de tijd ertussencruciaal is.
En zo werd het Lag Effect geboren; de wetenschap van het slim timen van herhaling.
Wat is het Lag Effect precies?
Het principe is belachelijk simpel:
Hoe langer de pauzes tussen herhalingen, hoe beter onze hersenen onthouden.
In jargon heet dit ‘spaced learning’.
Stel je geheugen voor als een tuin.
Geef je de plantjes drie emmers water achter elkaar, dan verzuipen ze. Geef je elke dag een beetje, dan wortelen ze diep, gaan ze mooi bloeien en heb je een fijne tuin (of lekkere wortels, mocht je met wortels ipv bloemen werken 👩🏽🌾)
Zo werkt leren ook.
🧭 Waar zie je het gebeuren?
Overal waar mensen leren, vergeten en herhalen.
In een bedrijf: tijdens trainingen of onboarding.
In de klas: bij woordjes leren of formules herhalen.
Thuis: bij boodschappenlijstjes of namen van nieuwe collega’s.
Een stagiair die in één middag alle veiligheidsinstructies krijgt, vergeet morgen de helft.
Verspreid je dat over drie dagen, dan blijft het beter hangen — en de printer overleeft het ook.
👩🎓 Individuele effecten
Het Lag Effect helpt studenten en stagiairs informatie langer vast te houden.
Niet door meer te doen, maar door slimmer te timen.
Gespreid leren maakt kennis dieper, duurzamer en praktischer toepasbaar.
Een stagiair die wekelijks feedback krijgt, leert meer dan iemand die één massieve evaluatie op het eind krijgt.
🏢 Systemische effecten voor bedrijven
Veel bedrijven trainen alsof kennis erin geramd moet worden.
PowerPoint-marathons. Eén middag ‘alles over AVG’.
Maar je verzuipt de plantjes.
Het Lag Effect bewijst: spaced learning is effectiever, goedkoper en beter voor retentie.
Compliance-trainingen, e-learnings of kleine quizjes die verspreid terugkomen zorgen dat medewerkers kennis echt vasthouden.
🧠 Waarom werkt het?
Twee simpele verklaringen:
Contextuele variabiliteit
We leren beter als we dezelfde informatie in verschillende situaties tegenkomen.
Een stagiair leert koffiezetten anders in de bouwkeet dan op kantoor; die variatie versterkt het geheugen.Inefficiënte verwerking
Herhaal je iets te snel, dan haakt je brein af: “Ken ik al.”
Door tijd ertussen te laten, wordt de informatie opnieuw verwerkt.
🔑 Waarom dit belangrijk is
Het Lag Effect is het vergeten neefje van de vergeetcurve, maar minstens zo krachtig.
Het laat zien dat tijd net zo belangrijk is als inhoud.
Wie herhaling goed doseert, leert beter, sneller en houdt kennis langer vast.
📚 Drie gouden tips voor begeleiders en trainers
Spreid je herhaling slim
Laat minimaal 24 uur tussen herhalingen. Eén keer per week herhalen werkt beter dan drie keer op één dag.Maak herhaling praktisch
Combineer theorie met actie. Laat stagiairs het meteen doen.
Printopdracht? Laat ze die printer bedienen; dat is geheugen in actie.Varieer en geef feedback
Wissel voorbeelden af en bespreek eerdere fouten.
Variatie houdt het brein wakker; feedback legt de verbinding.Lees dit stuk morgen nog eens. 😎
🧩 Bronnen
Ebbinghaus, H. (1885). Memory: A Contribution to Experimental Psychology.
Cepeda, N. J. et al. (2006). Spaced Practice Improves Long-Term Retention. Psychological Science.
Küpper-Tetzel, C. E. (2014). The Lag Effect in Learning. Instructional Science.
🧠 Je brein fopt je dagelijks; wil je leren terugfoppen? Boek mijn lezing Breinpaadjes en ontdek hoe denkfouten het werk op de stagevloer beïnvloeden.
🧩 Deze pagina hoort bij de Biases bij Stage-bibliotheek van Maarten Brand; over denkfouten, stagebegeleiding en praktijkleren.