Kaas

Stel je een kaasfabriek voor. Alles strak geregeld. Elk wiel exact even groot, elke minuut rijping gemeten, elk proces geautomatiseerd. De machines draaien dag en nacht. Perfect efficiënt in een strakke, led-verlichte bedrijfshal.

Klinkt goed, toch?

Er is wel 1 probleem: de kazen smaken nergens naar. Het is rubber.

Kaas zonder ziel.

Koeienkauwgom.

Iedere serieuze kaasboer weet: Smaak komt niet uit efficiëntie, maar uit rijping.

Uit tijd, schimmel, foutjes, onverwachte scheuren.

Soms moet je een wiel draaien, soms langer laten liggen.

Kaas rijpt niet volgens een Excel-sheet.

(Al heeft vast iemand ooit geprobeerd een formule =SMAAK() te maken. Spoiler: werkte niet.)

Zo is het ook met werk.

We leven in een tijd waarin alles draait om AI.

Rapporten samenvatten? Doet ‘ie.

Code schrijven? Geen probleem.

Klantenservice automatiseren? Gaat vanzelf.

Alsof er een machine staat die elke minuut nieuwe kazen uitspuugt.

Het Future of Jobs Report 2025 van het World Economic Forum laat zien dat dit beeld niet compleet is. Ja, AI- en data-skills zijn belangrijk. Maar wat groeit er het hardst in waarde? Soft skills. Samenwerken, empathie, creativiteit, probleemoplossend vermogen.

“Analytical thinking, creativity, and resilience are expected to be the most in-demand skills by 2027, with employers ranking collaboration and empathy among the top five fastest-growing core skills.” (World Economic Forum, 2023, p. 12)¹

Hier nog zo eentje:

“By 2025, skills such as critical thinking, problem-solving, and self-management, including resilience, stress tolerance, and flexibility will be among the most valued by employers worldwide.” (World Economic Forum, 2020, p. 35)²

Met andere woorden: de echte waarde zit in de laag die je niet kunt automatiseren.

(En eerlijk, een AI die empathie probeert te spelen? Je kunt net zo goed tegen je koelkast praten. Die is even begripvol.)

Weet je wat het probleem is met Soft skills?

Ze zijn rommelig

Soft skills zijn alles wat spreadsheets haten.

Samenwerken betekent eindeloos vergaderen.

Empathie betekent luisteren naar iemand die veel te lang aan het woord is.

Creatief denken betekent vijf doodlopende ideeën uitwerken voordat er één bruikbaar is.

Vanuit efficiëntie bekeken lijkt dat zonde van de tijd. Toch is dit precies wat waarde oplevert.

Zoals bij kaas: je kunt rijping niet versnellen zonder smaak te verliezen.

Stages en leren werken precies zo. Stages zijn niet linear van melk naar kaasje in 5 logische stappen. Ze zijn emergent: wat iemand leert, ontstaat onderweg. Niet netjes volgens een handleiding, maar in interacties, toevallige gesprekken en onverwachte situaties. Dat maakt het rommelig, onvoorspelbaar, soms inefficiënt en juist daardoor waardevol.

En tegelijkertijd voor AI onuitstaanbaar bloedirritant. Een algoritme kan niet overweg met ruis, omwegen en het feit dat er geen vast eindpunt is.

Daar schuilt een gevaar: Goodhart’s Law. Goodhart’s Law dus. Klinkt ingewikkeld, maar het is eigenlijk heel simpel: zodra je iets gaat meten om het beter te maken, wordt het slechter.

Neem scholen. Zeg je: “We willen betere leerlingen, dus we meten het aantal diploma’s.” Dan krijg je… meer diploma’s. Of ze ook iets geleerd hebben? Dat staat nergens.

Goodhart zelf zag het in de jaren zeventig bij de Bank of England. Ze probeerden de inflatie te sturen door de geldhoeveelheid te meten. Banken dachten: leuk, dan gaan we daar een beetje mee spelen. En voilà: de cijfers zagen er keurig uit, de economie ging ondertussen het putje in.

Zodra een cijfer een doel wordt, gaan mensen toneelspelen. En de echte waarde; leren, samenwerken, beter worden verdwijnt achter de komma’s.

In relatie tot stages: Zodra we leren en stage-ervaringen proberen te vangen in meetbare KPI’s, verliezen ze hun betekenis. Als “teamwork” een score wordt op een dashboard, gaat iedereen toneelspelen om een 8 te halen. Het echte teamwork; het gedoe, de botsingen, het weer bijleggen, de goedkeurende knik van een begeleider na die presentatie waardoor de student een enorme boost in het zelfvertrouwen krijgt verdwijnt.
Precies het stuk dat telt.

Wat even serieus; die stagiairs. Waar leren zij die soft skills? Niet uit een online cursus. Niet uit een PowerPoint. Niet van een checklist. Ze leren het door te doen. Door fouten te maken. Door met collega’s te botsen. Door opnieuw te proberen.

Een stagiair is eigenlijk een jonge camembert: kwetsbaar, nog wat bleek, maar vol potentie. Met tijd en aandacht wordt het een kaas met karakter.

Bedrijven die stagiairs alleen zien als goedkope arbeidskrachten, of denken: “AI kan dit werk toch ook?” slaan dan precies de rijping over die op lange termijn onmisbaar is. Dit soort stages produceren kleurloze, smakeloze kazen.

We houden onszelf voor dat de toekomst van werk draait om sneller, slimmer, goedkoper.

Terwijl de kracht juist zit in traagheid, schuren, gedoe.

Soft skills zijn geen bijzaak, het is de kern. .

Zonder empathie geen klantgesprek. Zonder samenwerking geen innovatie. Zonder creativiteit alleen herhaling.

Maar ja, Goodharts law.

Of, terug naar de fabriek: zonder rijping geen smaak.

(En zonder stagiair geen koffie, maar dat is een ander verhaal.)

Pleidooi voor traagheid

Wie de toekomst van werk serieus neemt, moet inefficiëntie durven omarmen. Tijd maken voor gesprekken die nergens heen lijken te gaan. Conflicten laten uitrazen. Stagiairs begeleiden die meer vragen stellen dan antwoorden geven.

Het oogt omslachtig. Toch is de traagheid zelf de waarde.

Of zoals een kaasmeester zegt: haastige spoed is zelden goed; en altijd jong belegen.

Dus, beste lezer.

Wat zou jij liever op je plank hebben?

Een rij identieke rubberen kazen die in recordtempo zijn gemaakt? Of een plank vol wielen die langzaam en oneffen zijn gerijpt maar wel goed op smaak en met karakter?

Het Future of Jobs Report 2025 zegt het al: de toekomst vraagt niet om meer rubber. Ze vraagt om rijping.

Om inefficiëntie.

Om de kunst van het traag worden.

Om kijken achter de komma op jouw excel-sheet.

Bronnen:

1. World Economic Forum. (2023). Future of Jobs Report 2023. Geneve: WEF. Geraadpleegd van World Economic Forum website.(https://www.weforum.org/reports/future-of-jobs-report-2023)

2. World Economic Forum. (2020). The Future of Jobs Report 2020. Geneve: WEF. Geraadpleegd van World Economic Forum website.(https://www.weforum.org/reports/the-future-of-jobs-report-2020)

3. World Economic Forum. (7 januari 2025). The Future of Jobs Report 2025. Geraadpleegd van World Economic Forum website.https://reports.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_Report_2025.pdf